Elke inwoner van Nederland moet in zijn aangifte inkomstenbelasting zijn gehele wereldinkomen vermelden. Ook buitenlands (arbeids)inkomen of vermogen in het buitenland moet dus worden aangegeven. Gelukkig vermijden regelingen ter voorkoming van dubbele belasting (meestal) dat uw inkomen of vermogen dubbel wordt belast.Na emigratie verschuift het recht het wereldinkomen te belasten naar een ander land. Dat wil overigens niet zeggen dat na emigratie in Nederland geen belasting meer is verschuldigd. Heeft u nog Nederlands onroerend goed? Ontvangt u uitkeringen of pensioenen uit Nederland? Dan moet u mogelijk na emigratie nog steeds in Nederland belasting betalen.

U zult begrijpen dat het belangrijk is te bepalen wanneer iemand precies is geëmigreerd. Wie denkt dat duidelijk is vastgelegd wanneer iemand inwoner is van Nederland en wanneer niet komt bedrogen uit. De Wet stelt slechts in artikel 4 AWR dat waar iemand woont naar omstandigheden wordt beoordeeld. Gelukkig geeft de rechtspraak wel enige houvast over welke omstandigheden van belang zijn. Uit de jurisprudentie komt naar voren dat het land waarin het centrum van iemands sociale en economische leven ligt als woonland geldt.

In veel gevallen zal geen twijfel bestaan of en wanneer sprake is van emigratie. Stel u vertrekt met uw partner en kinderen naar het buitenland om daar te gaan wonen en werken. U verkoopt uw woning in Nederland en heeft in een ander land een nieuw vast hoofverblijf. U blijft wellicht contacten onderhouden met familie en vrienden in Nederland. Maar het zwaartepunt van uw economische en sociale leven ligt daar niet meer. U ben fiscaal gezien geëmigreerd, geen discussie mogelijk.

Anders is dat als u bijvoorbeeld in het buitenland gaat werken, maar uw partner en/of kinderen blijven in Nederland. U gaat bijvoorbeeld eerst kijken of het andere land bevalt. Bent u dan geëmigreerd? Dat zal van de specifieke omstandigheden afhangen. Of stel u gaat in Duitsland werken, maar uw gezin blijft in Nederland. U verblijft doordeweeks in een huurwoning en bent in de weekenden in Nederland. Vaak is dan geen sprake van emigratie, maar ook hier geven de specifieke omstandigheden van het geval de doorslag.

De duur van het verblijf in een land kan een rol spelen maar is niet doorslaggevend. Een backpacker die anderhalf jaar de wereld rondreist en geen dag in Nederland verblijft woont doorgaans fiscaal gezien nog steeds in Nederland! In de jurisprudentie hebben naast evidente factoren zoals het werkland en woonland van het gezin meer triviale zaken een rol gespeeld bij de beoordeling. Bijvoorbeeld het land waar de tandarts werd bezocht of gebruik museumjaarkaart werden meegenomen in de vaststelling van het woonland. De Belastingdienst gebruikt vanuit praktisch oogpunt de uit- of inschrijving in de gemeentelijke basisadministratie als moment van emigratie of immigratie. Dat wekt de suggestie dat bij uitschrijving emigratie een feit is. Dat is dus niet het geval. Hoewel het land waar iemand staat ingeschreven een rol speelt bij de beoordeling van het fiscale woonland, is het zeker niet doorslaggevend.

Komt u in de situatie van hoofdverblijven in twee landen of de situatie waarin een partner en zijn of haar gezin in verschillende landen verblijven? Wij kunnen u adviseren en eventueel ons standpunt aan de Belastingdienst voorleggen. Daarmee voorkomt u vervelende verrassingen achteraf.